Dyfarnwyd Gwobrau Ffocws Doethurol AHRC nodedig i CBCDC a PDC i bweru'r economi greadigol

Bydd Gwobr Ffocws Doethurol Economi Greadigol Cilgant Celtaidd yn arwain ymchwil arloesol i rôl cymunedau dwyieithog, gwledig ac ôl-ddiwydiannol yn yr economi greadigol, gyda ffocws ar ranbarthau sy'n aml yn cael eu hanwybyddu mewn strategaethau creadigol cenedlaethol.

Bydd y wobr hon yn ariannu 20 o PhDau, ac yn dwyn ynghyd gonsortiwm o brifysgolion sydd wedi ymrwymo i ddwyieithrwydd, dan arweiniad Prifysgol Bangor ac yn cynnwys Prifysgol Aberystwyth, Prifysgol Falmouth, Ysgol Gelf Glasgow, Coleg Brenhinol Cerdd a Drama Cymru, Prifysgol Aberdeen a Phrifysgol De Cymru. Cefnogir y consortiwm gan 27 o bartneriaid diwydiant a sector, yn amrywio o gyrff cyhoeddus cenedlaethol, grwpiau theatr, cynhyrchwyr cyfryngau a chynhyrchwyr crefftau byd-eang fel Harris Tweed.

Mae gwobrau AHRC wedi'u cynllunio i ddarparu hyfforddiant doethuriaeth blaenllaw sy'n datblygu capasiti ymchwil mewn meysydd strategol, yn mynd i'r afael â heriau cymdeithasol trwy ymchwil ryngddisgyblaethol yn y celfyddydau a'r dyniaethau, ac yn paratoi myfyrwyr ar gyfer gyrfaoedd amrywiol o fewn academia a thu hwnt. Maent hefyd yn anelu at fynd i'r afael â thangynrychiolaeth, cau bylchau sgiliau, a chryfhau cydweithio rhwng academia, diwydiant a chymunedau er budd cymdeithasol ehangach.

Yn ddiweddar, dyfarnwyd Gwobr Tirwedd Doethurol AHRC fawreddog i Brifysgol De Cymru ac mae hefyd yn bartner mewn ail Wobr Ffocal AHRC, Lles, dan arweiniad Prifysgol Abertawe, ar ran Cynghrair Celfyddydau a Dyniaethau Cymru, ynghyd â CBCDC. Mae Lles yn canolbwyntio ar y celfyddydau a'r dyniaethau ar gyfer pobl, planed a lle iach, mewn consortiwm o holl Sefydliadau Addysg Uwch Cymru a fydd yn gweithio'n agos gyda Swyddfa Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol Cymru.

Dywedodd yr Athro Christopher Smith, Cadeirydd Gweithredol yr AHRC: 'Mae cyflwyno Gwobrau Ffocal yn caniatáu inni gefnogi carfannau o fyfyrwyr mewn canolfannau rhagoriaeth ar gyfer meysydd strategol werthfawr fel iechyd a’r economi greadigol.

'Yn y dyfodol, bydd y dull hwn yn caniatáu inni, mewn ymgynghoriad â’r sector, ddarparu cefnogaeth lle mae ei hangen i ddisgyblaethau ar draws y celfyddydau a’r dyniaethau, sgiliau hanfodol a’r dyniaethau digidol. Ond mae’r cwmpas ar gyfer prosiectau unigol yn eang ac mae ymreolaeth i ymchwilwyr yn parhau i fod yr un mor bwysig ag erioed.

'Mae’r Gwobrau Ffocal yn enghraifft o ddull yr AHRC o hyfforddiant doethuriaeth a’n huchelgais am bortffolio cynaliadwy sy’n darparu cefnogaeth ar gyfer hyfforddiant, ymchwil dan arweiniad ymchwilwyr, cyfeiriad strategol ac adeiladu’r seilwaith sy’n angenrheidiol i bobl a syniadau ar gyfer dyfodol y celfyddydau a’r dyniaethau.'

Dywedodd yr Athro Lisa Lewis, Deon Cyswllt Ymchwil ac Arloesi, Cyfadran Busnes a Diwydiannau Creadigol, PDC: “Mae PDC yn falch o fod yn gweithio mewn cydweithrediad â phartneriaid ar Wobr Ffocal Economi Greadigol Doethurol Cilgant Celtaidd yr AHRC i gefnogi talent ymchwil mewn meysydd heb gynrychiolaeth ddigonol, arloesi rhanbarthol a bywyd diwylliannol. Bydd yr ysgoloriaethau PhD hyn, sy'n gweithio mewn cydweithrediad â diwydiant ac ar draws tair gwlad, yn meithrin gallu ymchwil ac arloesi, gan gryfhau microglystyrau diwydiannau creadigol y tu hwnt i ganolfannau trefol ac er budd yr economi greadigol ehangach.

'Mae ein cyfranogiad yn y wobr hon, ynghyd â'n Gwobr Tirwedd Doethurol AHRC ddiweddar, a Gwobr Ffocws Doethurol AHRC bellach, yn tanlinellu'r ymchwil a'r arloesedd rhagorol yn y Celfyddydau a'r Dyniaethau a'r Diwydiannau Creadigol yn PDC, a'n hymrwymiad i ddatblygu'r genhedlaeth nesaf o ymchwilwyr i gryfhau'r economi greadigol a bod o fudd i'n cymunedau.'

Ychwanegodd Dr Jamie Lea, Uwch Ddarlithydd mewn Ymchwil ac Arloesi yn CBCDC: ‘Bydd y wobr hon yn galluogi ymchwil gynhwysol sy'n cynnig dulliau newydd o gynhyrchu gwaith a phrofiadau creadigol sy'n cyfoethogi ein synnwyr o le. Bydd ymarfer proffesiynol a chyfranogiad yn y diwydiant yn rhan annatod o'r wobr hon, ac mae CBCDC yn falch o allu dod â'n gwybodaeth a'n harbenigedd diwydiant i gydweithrediad sy'n datblygu ymchwil ac arloesedd doethurol er budd yr economi greadigol ar draws tair gwlad.'

Bydd recriwtio ar gyfer PhDau Cilgant Celtaidd yn agor y flwyddyn nesaf, gyda myfyrwyr yn dechrau yn hydref 2026.