Penwythnos Mawr Llinynnau CBCDC: Jacob Shaw, Roberts Balanas a Bohemian Rhapsody - ysbrydoli’r genhedlaeth nesaf o chwaraewyr llinynnau
Darllen mwy
Newyddion
Rhodd etifeddiaeth gwerth £2 filiwn gan Sefydliad Foyle wrth i CBCDC ddechrau ar y gwaith i drawsnewid yr Hen Lyfrgell
Mae Coleg Brenhinol Cerdd a Drama Cymru wedi derbyn rhodd etifeddiaeth gwerth £2 filiwn gan Sefydliad Foyle ac wedi cael caniatâd cynllunio i barhau â’i waith o ailwampio adeilad Hen Lyfrgell Caerdydd.
Yr Hen Lyfrgell: creu canolfan ddiwylliannol ac addysgol
Ynghyd â chefnogaeth ariannol o £1.2 miliwn gan gronfa Trawsnewid Trefi Llywodraeth Cymru a chronfa benthyciad Digarbon a ddarparwyd gan Salix, mae hyn yn golygu bod yr holl gyllid wedi’i sicrhau ar gyfer cam cyntaf y prosiect cyfalaf, a fydd yn dechrau ddiwedd mis Hydref 2025.
Mae cyllid arall, a gyhoeddwyd y llynedd, wedi dod ar ffurf rhoddion mawr gan Syr Howard a Jennifer Stringer, a rhoddwr anhysbys, yn ogystal â grant gan Ymddiriedolaeth Elusennol Simon Gibson. Mae prosiect yr Hen Lyfrgell wrth wraidd y weledigaeth ar gyfer dyfodol y Coleg - lle mae’r celfyddydau’n cwrdd â’r gymuned a lle mae dysgu myfyrwyr yn cael ei wella trwy fod mewn man dinesig, cynhwysol. Heb eu haelioni hwy, ac ewyllys da y Cyngor, ni fyddai CBCDC yn gallu manteisio ar y cyfle anhygoel hwn i ehangu ei addysgu, ei waith cymunedol a’i gyrhaeddiad cyhoeddus, gan weld yr adeilad hwn yn cael ei adfer, wedi ei ailwampio, ac yn llawn pwrpas.
Mae’r Coleg wedi penodi prif gontractwr ac mae’r paratoadau ar gyfer y gwaith wedi dechrau. Dim ond ardaloedd y Coleg yn yr adeilad y bydd y gwaith hwn yn effeithio arnynt ac nid yw’n effeithio ar ardaloedd Menter Caerdydd nac Amgueddfa Caerdydd, a fydd yn aros ar agor fel arfer yn ystod y broses adeiladu gyda mynediad trwy Heol y Drindod.
Dylai Cam Un fod wedi’i gwblhau yn Haf 2026.
‘Fel conservatoire cenedlaethol Cymru, rydym wrth ein bodd i allu cyhoeddi cam nesaf ein gwaith, gan ddychwelyd at, ac ailwampio, diben gwreiddiol yr adeilad pwysig a hanesyddol hwn fel canolfan ar gyfer y celfyddydau a dysgu, ac ymestyn cyrhaeddiad y Coleg i’r gymuned ehangach.
Mae’r cyfle unigryw hwn yn adlewyrchu ein penderfyniad i wneud y celfyddydau’n ganolog i gymdeithas, i wneud mwy i gysylltu â chymunedau amrywiol, ac i wireddu ein huchelgais o ‘gonservatoire pobl’ - lle mae myfyrwyr, artistiaid a chymunedau lleol yn dod ynghyd i gyd-greu perfformiadau ysbrydoledig, arddangosfeydd a chyfranogiad ystyrlon.’Helena GauntPrifathro, CBCDC
Enwi rhodd Sefydliad Foyle
Bydd yr Hen Lyfrgell yn dod yn ganolfan gelfyddydau ac addysg newydd fawr yng nghanol Caerdydd, gyda ffocws gwaith Cam Un yn gwneud y fynedfa’n groesawgar a hygyrch, gan annog pobl i fynd i mewn ac ymgysylltu â’r safle.
Fel ardal bontio hollbwysig sy’n cysylltu’r Hen Lyfrgell â’r ardal siopa gyhoeddus ar Yr Ais, bydd y fynedfa blwch gwydr bresennol yn cael ei disodli gan risiau newydd a ramp, a bydd prif fynedfa’r llawr gwaelod a’r cyntedd yn cael eu hadnewyddu. Bydd y grisiau a’r llwyfannau dros dro yn darparu lle ar gyfer perfformiadau a gweithgareddau am ddim.
I gydnabod y rhodd gan Sefydliad Foyle, byddant yn cael eu henwi’n Grisiau Foyle, Cyntedd Foyle a Llwyfannau Foyle.
Caiff y prosiect hwn effaith wirioneddol ar ganol dinas Caerdydd, gan gyfrannu at ei adfywiad nad sy’n fanwerthu ar ôl Covid.
‘Yn ogystal â’n cyllideb gynyddol ar gyfer ein rhaglenni rhoi grantiau arferol yn ein blwyddyn olaf o weithredu, roedd y Sefydliad yn dymuno rhoi amrywiaeth o grantiau arbennig ledled y wlad a fyddai o bwys cenedlaethol a rhanbarthol ac o fudd hirdymor i arweinwyr y sector.
Mae’r grant etifeddol i Goleg Brenhinol Cerdd a Drama Cymru yn dod â Hen Lyfrgell Caerdydd yn ôl i ddefnydd cyhoeddus i ddarparu cyfleusterau ychwanegol sydd eu hangen yn fawr ar gyfer conservatoire cenedlaethol Cymru ac yn creu ased cymunedol gwerthfawr yng nghanol Caerdydd.’David HallPrif Weithredwr Sefydliad Foyle
‘Mae’r Hen Lyfrgell yn rhan bwysig o hanes Caerdydd ac yn dirnod arwyddocaol yng nghanol y ddinas.
Fel Cyngor, rydym yn falch o fod yn gweithio gyda Choleg Brenhinol Cerdd a Drama Cymru i helpu i agor y dudalen ar ei bennod nesaf.
Mae ei drawsnewidiad yn ganolfan ar gyfer creadigrwydd a’r celfyddydau gan un o’n sefydliadau diwylliannol mwyaf nodedig yn sicrhau ei fod yn cael ei ddiogelu a’i gadw am genedlaethau i ddod, ac yn gosod cerddoriaeth a pherfformio yn union lle dylai fod – yn gadarn yng nghanol dyfodol y ddinas.’Cllr Huw ThomasDywedodd Arweinydd y Cyngor
Dywedodd cyfarwyddwr datgarboneiddio’r sector cyhoeddus yn Salix, Ian Rodger: ‘Mae’n fraint enfawr gweithio gyda Choleg Brenhinol Cerdd a Drama Cymru ar y prosiect hynod greadigol hwn sy’n cynnig gwerth aruthrol i’r gymuned.
Mae Digarbon yn cynnig y cyfle i helpu i ddiogelu’r Hen Lyfrgell ar gyfer y dyfodol. Rydym wrth ein bodd yn gweithio gyda Llywodraeth Cymru a Gwasanaeth Ynni Llywodraeth Cymru i ddarparu’r cyllid benthyciad, gan alluogi’r sector cyhoeddus i gyrraedd ei dargedau sero net uchelgeisiol.’
Campws newydd i’r Coleg
Bydd yr Hen Lyfrgell yn gweithredu fel estyniad o gampysau presennol Ffordd y Gogledd a Llanisien CBCDC, gyda myfyrwyr a staff yn symud yn rheolaidd rhwng yr adeiladau ar gyfer dosbarthiadau, gweithdai, ymarferion a pherfformiadau.
Mae lleoliad yr Hen Lyfrgell yn golygu y bydd yn ganolfan bwysig ar gyfer gwaith cymunedol a chyfranogi CBCDC, gyda set ddiwylliannol allweddol o berthnasoedd yn adeiladu ar bartneriaethau presennol ac yn creu rhai newydd, gan gynnwys Neuadd Dewi Sant wedi’i hailddatblygu, y Castell, ac Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd, yn ogystal ag edrych ymlaen at ddarparu perfformiadau am ddim a pherfformiadau â thocynnau drwy gydol y flwyddyn. Er enghraifft, mae sesiynau wythnosol am ddim Côr Good Vibrations y Coleg, yn canolbwyntio ar y rheini sydd â chlefyd Parkinson, eisoes yn ymarfer yma.
Nodiadau i Olygyddion
Mae Coleg Brenhinol Cerdd a Drama Cymru yn meithrin ac yn herio’r dalent greadigol orau o bob rhan o’r byd, gan rymuso rhagoriaeth, tanio dychymyg ac ysgogi arloesedd. Fel conservatoire cenedlaethol a thŷ cynhyrchu mwyaf Cymru, rydym yn hyfforddi mwy na 900 o actorion, cerddorion, cynllunwyr, technegwyr a rheolwyr yn y celfyddydau o dros 40 o wledydd, ar gyfer gyrfa gynaliadwy yn y celfyddydau fel arweinwyr y genhedlaeth nesaf o artistiaid.
Caiff ein myfyrwyr eu trochi mewn amgylchedd diwydiant byw o’r eiliad y maent yn cyrraedd, gan wthio ffiniau’r hyn y gall y celfyddydau ei gyflawni er mwyn gwneud cymdeithas yn well, gan gydweithio a chreu gwaith newydd ar draws ystod o leoliadau proffesiynol a chymunedol.
Rydym yn lle i bawb, mae uchelgais greadigol a chydweithio yn ganolog i’n rhagoriaeth.
Cam Un: Bydd y prosiect cyfalaf hwn yn cyflawni’r allbynnau canlynol erbyn Haf 2026:
- Gwelliannau mawr i’r ffordd o ymdrin â’r adeilad canol y ddinas eiconig hwn, gan alluogi cynnydd sylweddol mewn ymgysylltu â’r cyhoedd. Bydd CBCDC yn disodli’r porth gwydr aneglur, y rheiliau, a’r mynedfeydd anghyson gyda man hygyrch, syml a chroesawgar sydd hefyd yn mynd i’r afael â’r gwahaniad sylweddol a achosir gan lefel uchel y drws. Bydd y grisiau llydan, bas a’r llethrau adeiledig yn ei wneud yn gwbl hygyrch. Bydd teras yn darparu lle achlysurol ar gyfer perfformiadau cyhoeddus i ymgysylltu â’r cyhoedd a chyfeirio at y gweithgaredd a gynhelir y tu mewn.
- Cyntedd mynediad amlbwrpas newydd gyda seddi ac ardal gyhoeddus/cymunedol ar gyfer perfformiadau, gweithgareddau ac arddangosfeydd am ddim.
- Lleoliad newydd gyda lle i 250 o bobl – Stiwdio Syr Howard Stringer – gyda rhaglen brysur o berfformiadau cerddoriaeth gan fyfyrwyr CBCDC ac artistiaid gwadd o’r DU ac yn rhyngwladol (gan gynnwys cerddoriaeth glasurol a chyfoes, opera, theatr gerddorol a phypedwaith). Bydd gwaith Cam Un yn golygu tynnu grisiau mewnol o’r 1990au i ddatgelu ac adfer ffenestri a golau gwreiddiol yr adeilad; datrysiad technegol arloesol i ddarparu acwsteg ragorol; ac adferiad chwaethus nodweddion hanesyddol.
- Bydd gwydr eilaidd newydd sy’n lleihau sŵn a charbon yn cael ei ychwanegu at rannau allweddol o’r adeilad, bydd y ffenestri rhestredig gwreiddiol hefyd yn cael eu hadfer.
Sefydliad Foyle
Sefydlwyd Sefydliad Foyle yn 2000 fel ymddiriedolaeth annibynnol sy’n rhoi grantiau i ddosbarthu grantiau i elusennau yn y DU (y celfyddydau a dysgu yn bennaf) ac ysgolion. Bydd y gwaith o wario’r holl arian a chau’r gronfa sydd wedi’i gynllunio ers amser maith gan y Sefydliad yn digwydd ym mis Rhagfyr 2025, ac erbyn hynny bydd wedi dosbarthu dros £185M, gan gynnwys i nifer o brosiectau etifeddiaeth gyda budd hirdymor.
Salix
Rôl Salix yw cefnogi llywodraethau’r DU i ysgogi’r newid i ddyfodol carbon isel a chyrraedd targedau sero net heriol. Ein cenhadaeth yw achub y blaned. Rydym yn darparu ac yn gweinyddu cyllid grant a benthyciadau ar ran Llywodraeth Cymru, yn ogystal â’r Adran Sicrwydd Ynni a Sero Net, a Llywodraeth yr Alban. Caiff hyn ei ddarparu ar draws y sector cyhoeddus yn ogystal â maes tai. Mae ein cynlluniau wedi ymroi i leihau allyriadau carbon a chefnogi targedau sero net uchelgeisiol y llywodraeth. Mae’r rhaglenni hyn yn cynnwys Digarbon yng Nghymru. Mae Digarbon yn darparu cyllid benthyciadau ar gyfer sefydliadau addysg bellach ac addysg uwch yng Nghymru i gefnogi’r gwaith o weithredu mesurau seilwaith datgarboneiddio gwres, effeithlonrwydd ynni, adnewyddadwy, a cherbydau trydan a gwefru cerbydau trydan. Mae Salix hefyd yn darparu Cynllun Datgarboneiddio’r Sector Cyhoeddus, Cronfa Datgarboneiddio Tai Cymdeithasol a Chronfa Datgarboneiddio Gwres Sector Cyhoeddus yr Alban. Rydym hefyd yn chwarae rhan bwysig mewn cynyddu ymwybyddiaeth o effeithlonrwydd ynni a datgarboneiddio gwres ar draws y sector cyhoeddus ledled y DU. Mae ein timau’n gweithio’n agos gyda sefydliadau’r sector cyhoeddus drwy gydol eu taith datgarboneiddio, o’r eiliad y caiff grant ei ddyrannu i’r adeg y mae’r cynllun yn gwbl weithredol.
